Yorgos Kazantzis interview in “TheOpinion”

Ο Γιώργος Καζαντζής στο TheOpinion

«Οι άνθρωποι έχουν χάσει την ουσία της ύπαρξης, την ουσία του να ζεις. Την ουσία του να είσαι κοινωνία, να είσαι αλληλέγγυος, να είσαι δίκαιος, να έχεις σεβασμό στον άνθρωπο, στην ύπαρξη»
Αφροδίτη ΜιχαηλίδουΑφροδίτη Μιχαηλίδου

Την πρώτη φορά που πήγα στο στούντιο του Γιώργου Καζαντζή, ψάχνοντας να βρω που είναι, είδα μια ομάδα νέων μουσικών, φορτωμένα τεράστια μουσικά όργανα στην πλάτη να συζητούν και να χαμογελούν έχοντας μόλις τελειώσει κάποια πρόβα ή ηχογράφηση μπροστά σε μια μονοκατοικία από τα παλιά, πνιγμένη ανάμεσα στις ψηλές πολυκατοικίες που γέμισαν πια το κέντρο της Καλαμαριάς.

Αυτή τη φορά ξέροντας τα μέρη, μπήκα κατευθείαν και τον βρήκα να εργάζεται στη νέα του δουλειά. Είχα τη χαρά να ακούσω πριν κυκλοφορήσει, το τραγούδι «Γυναίκα» με την φωνή της Ελένης Τσαλιγοπούλου. Ένα τραγούδι με δυναμική κλιμάκωση τόσο στη στιχοποιία (Φωτεινή Λαμπρίδη) όσο και τη μουσική. Η συζήτηση με έναυσμα το τραγούδι αυτό, κάπως μαγικά κινήθηκε από τα πιο σύνθετα στα πιο απλά θέματα, ελεύθερα και ουσιαστικά.

Η χαρά μου είναι ιδιαίτερα μεγάλη μιας και η αφορμή για να ξαναβρεθούμε είναι η συναυλία με τον Παντελή Θαλασσινό στον δικό σας και δικό μου τόπο, την γειτονιά μας την Καλαμαριά. Να ξεκινήσουμε από αυτό;

Ναι, εγώ γεννήθηκα εδώ μέσα. Γεννήθηκα στον πρόγονο αυτού του σπιτιού, δηλαδή το σπίτι αυτό ήταν μισή παράγκα, φτωχικό, μισοχτισμένο.

Όπως όλα τα σπίτια εκείνης της εποχής στην Καλαμαριά. 

Δεν ήμασταν πρόσφυγες, ο παππούς μου ήταν από Λαμία, ήρθε εδώ παντρεύτηκε, πήγε πολύ καλά στο κέντρο της πόλης κι αυτό το είχε για εξοχικό. Μετά όταν άλλαξαν οι καταστάσεις ήρθαν και έμειναν εδώ. Εγώ γεννήθηκα στην κουζίνα αυτού του σπιτιού, εδώ που μιλάμε ήταν το παιδικό και αργότερα φοιτητικό μου δωμάτιο. Είναι γεμάτο μνήμες, από το 1965 σε ηλικία εννιά χρόνων που το χτίσαμε.

Εικόνα: Αφροδίτη Μιχαηλίδου

 

Θεωρώ τον εαυτό μου ίσως την τελευταία γενιά που πρόλαβε το παλιό πρόσωπο της Καλαμαριάς. Μετά διευρύνθηκε η έκτασή της, αναμείχθηκε ο πληθυσμός με τα νεόκτιστα. ‘Έχοντας λοιπόν πολλές μνήμες αν και μικρή τότε, ένιωσα την αύρα της παλιάς γειτονιάς όταν  πρωτοήρθα εδώ. Την πλαϊνή είσοδο, τα δέντρα στην αυλή. 

Ναι, έτσι. Μάλιστα αυτή η πόρτα της εισόδου, που την πήραμε μεταχειρισμένη, είναι «διάσημη», φαίνεται στο πρώτο βίντεο κλιπ που κάναμε το 1987 στο «Ζήτω το ελληνικό τραγούδι», μου είχε ζητήσει ο Σαββόπουλος να κάνουμε κάτι εδώ και να του το στείλω. Επειδή υπήρχε πολύ φτώχεια ο πατέρας μου πήγαινε από παλιατζίδικα να πάρει κουφώματα και υλικά, καθώς δεν υπήρχαν χρήματα.

Το γεγονός ότι εξακολουθείτε να ζείτε ακριβώς πάνω στις ρίζες σας επιδρά στην δημιουργική διαδικασία; 

Και βέβαια. Φυσικά  έχω γράψει και σε άλλους χώρους, κυρίως γράφω σε αυτό το πιάνο που είναι μέσα το οποίο είναι το εφηβικό μου πιάνο. Έφηβος άρχισα να παίζω πιάνο. Από παιδί έπαιζα κιθάρες, και φυσαρμόνικα. Έχω στο σπίτι μία ουρά για να έχω καλύτερη αίσθηση όταν παίζω, αλλά αυτό μου το πήραν οι γονείς μου στο δεύτερο έτος του Πολυτεχνείου. Δεν υπήρχαν ως τότε χρήματα να αγοράσουμε. ‘Ήταν απλοί, χωρίς πολλές γραμματικές γνώσεις και χαμηλών τόνων άνθρωποι και όταν  αξιοποίησαν κάποια περιουσιακά στοιχεία, φτιάξαμε το σπίτι που μέχρι τότε ήταν τρώγλη, πήραν σε μένα το πιάνο, στον αδερφό μου αυτοκίνητο κλπ. Οπότε πιστεύω πως ναι… Εδώ σε αυτή τη γωνία ήταν το γραφείο μου όπου διάβαζα για το πανεπιστήμιο, είχα δημιουργήσει έναν πάγκο για να γράφω. Βέβαια ήταν μέχρι επάνω με αεροπλάνα που είχα και έχω τρέλα μέχρι και τώρα.

Θέλατε να γίνετε πιλότος; 

Ναι, ναι. Αν και προερχόμουν από κλασικό γυμνάσιο, προετοιμαζόμουν για την σχολή Ικάρων, έκανα μαθηματικά, προετοιμαζόμουν για να αναπληρώσω το κενό του πρακτικού γυμνασίου, όμως μου είπαν οι γιατροί  θα κοπείς λόγω ματιών και δεν πήγα καν να δώσω. Έτσι αποφάσισα να πάω Πολυτεχνείο. Εδώ λοιπόν ήταν η γωνιά μου, πολύ διάβασμα, γεμάτη χαρτιά με μαθηματικούς τύπους. Εδώ έξω από αυτό το παράθυρο υπήρχε μια πορτοκαλιά που την είχαν μπολιάσει οι δικοί μου, την έκαναν λεμονιά και όταν ανθοφορούσε μοσχοβολούσε ο τόπος. Πολλές εικόνες και μνήμες. Θυμάμαι όταν μου έφεραν το πιάνο και κάθισα κι έπαιξα, εδώ μπροστά σε αυτό το διάδρομο στο σημείο που υπάρχει ακόμη, ήρθαν οι γονείς μου και λέει η πατέρας μου στη μάνα μου «Άκου τον, άκου τον Βούλα, αλήθεια μας έλεγε ότι έπαιζε!». Γιατί εγώ πήγαινα στον Αριστοτέλη (Ορφανοτροφείο) κι έπαιζα. Είχε φιλαρμονική εκεί, υπήρχε πιάνο, στο οποίο μάλιστα έλειπαν και δύο τρία πλήκτρα. Πηδούσαμε από το περβάζι, παίζαμε κι ερχόταν μετά ο φύλακας και μας έδιωχνε.

 

 

Εικόνα: Αφροδίτη Μιχαηλίδου

Φοβερές ιστορίες αυτές…

Αυτές περιγράφουν την εποχή. Με κυνηγητό τρέχαμε, δεν μας έδιωχνε απλά. Ωραία είναι να τα διηγείσαι αλλά όταν τα ζεις είναι δύσκολα.

Είναι μεγάλη παρακαταθήκη αυτά τα βιώματα. 

Ήταν όμορφη η Καλαμαριά όταν δεν ήταν βουτηγμένη στις λάσπες.

Τσαμούρια όπως λέγονταν…

Ήταν κούκλα. Αλλά όταν έβρεχε ήταν αποκλεισμένη. Δεν είχαμε επικοινωνία με το υπόλοιπο κομμάτι της πόλης. Κάποτε σε μια γιορτή του πατέρα μου που κάναμε πάντα στο σπίτι, μια κοπέλα λιποθύμησε και καλέσαμε ασθενοφόρο του Ερυθρού Σταυρού. Ευτυχώς είχαμε τηλέφωνο, μιλάμε εποχή 1960-΄62. Και το ασθενοφόρο ήρθε μέχρι την  Τραπεζούντος, μέχρι εκεί είχε άσφαλτο. Και την πήγε ο πατέρας μου στην πλάτη του, μέσα από το καπνεργοστάσιο και τις λάσπες. Λάσπες που μπορούσες να κολλήσεις μέσα, θυμάμαι μια φορά είχα κι εγώ κολλήσει και με έβγαλαν οι δικοί μου.

Από τι θεωρείτε κ. Γιώργο ότι, θα χρησιμοποιήσω μια λέξη αν τη θεωρείτε βαριά διορθώστε με, κινδυνεύει η Καλαμαριά σήμερα; Είδαμε και την εκδήλωση  πριν λίγες μέρες ενάντια στις προθέσεις τσιμεντοποίησης του παραλιακού μετώπου από τους συλλόγους που αντιστέκονται. 

Εγώ θα το γενικεύσω και θα πω πως κινδυνεύει η κοινωνία μας. Έχουμε δει απίστευτα πράγματα. Και όχι πλέον μόνο σε πολιτικό επίπεδο, σε πολιτική αντιπαράθεση.  Σε χώρους ακόμη που θεωρούσαμε ότι υπάρχει ένα ηθικό πλεονέκτημα, υπάρχει αυτή η φαγωμάρα, οι άνθρωποι έχουν χάσει την ουσία της ύπαρξης, την ουσία του να ζεις.

Την ουσία του να είσαι κοινωνία, να είσαι αλληλέγγυος, να είσαι δίκαιος, να έχεις σεβασμό στον άνθρωπο, στην ύπαρξη … Τι γίνεται; Εγώ έχω απογοητευτεί πάρα πολύ. Εννοείται θα κινδυνεύει και η Καλαμαριά, κινδυνεύει η κοινωνία ολόκληρη. Το κέρδος, το υπερκέρδος, έχει γίνει κυρίαρχο μέλημα κι επιδίωξη των ανθρώπων. Το άκρατο κέρδος. Και ο άλλος πυλώνας είναι η εξουσία. Πού είναι οι αξίες; Δεν σκέφτονται οι άνθρωποι ότι αυτό το δικό τους σύμπαν, αφορά κι άλλους ανθρώπους;  Εγώ είμαι 68. Όλο μου το είναι, αφορά αυτά τα τριάντα χρόνια που έχω μπροστά μου, στην καλύτερη περίπτωση; Είναι δυνατόν όλο αυτό το άπειρο που μπορεί να αντιληφθεί ο άνθρωπος με τη νόησή του να συρρικνώνεται μέσα σε αυτά τα τριάντα χρόνια; Δεν μπορεί. Υπάρχουν πράγματα πολύ πιο βαθιά, που ξεπερνούν αυτό το πεπερασμένο χρονικό διάστημα κι έχουν συμπαντική ερμηνεία.

Γιατί δεν ξεφεύγει ο άνθρωπος από αυτή την κατάσταση; Ζούμε συλλογικά κάποια πράγματα, τα μοιραζόμαστε με όποιον μπορούμε κι έχουμε κοντά μας, αλλά περιοριζόμαστε σε σπαράγματα αντιδράσεων και μετά ξεχνάμε εύκολα. 

Ναι έτσι, γιατί έχει φροντίσει και το σύστημα, δεν μου αρέσει αυτή η λέξη αλλά δεν μπορώ να βρω και κάτι άλλο, να φοβίσει τον άνθρωπο, να τον έχει κάνει να εναγκαλιστεί τη ζωούλα του και τίποτα άλλο, ίσως και τον περίγυρό του και μόνο αυτό, έτσι τον θέλει. Να είναι μονάδα, να μπορεί τον κατευθύνει. Τους ενδιαφέρει οι κοινωνίες να αποτελούνται από μονάδες και όχι από μια μεθεκτική τάση που έχει μέσα της την αλληλεγγύη, τη γειτονιά, την αίσθηση του συνόλου. Σε φοβίζω και μετά σου δίνω κάτι να ξεπεράσεις ελάχιστα το φόβο σου και είσαι ικανοποιημένος, έτσι λειτουργεί.

 

Εικόνα: Αφροδίτη Μιχαηλίδου

Υπηρετήσατε την Καλαμαριά από τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή στον πολιτιστικό οργανισμό του δήμου, εκκινήσατε και το τοπικό ραδιόφωνο.

Ναι, όταν ήρθα από Κατερίνη με μετάθεση, όπου εκεί παράλληλα με την θέση μου στην πολεοδομία είχα οργανώσει το ραδιόφωνό τους,  και ο αείμνηστος Λαζαρίδης το ήξερε αυτό, ήθελε να κάνει ένα δικό του ραδιόφωνο. Μου το ανέθεσε και εκεί έμεινα τρία χρόνια. Μετά γύρισα στην οργανική μου θέση, ώσπου όταν ανέλαβε ο Χριστόδουλος Οικονομίδης με πήρε από την πολεοδομία, με πήγε καλλιτεχνικό διευθυντή στον πολιτιστικό τομέα, όπου παρέμεινα 17 χρόνια  και από κει πήρα τη σύνταξή μου. Προσπαθήσαμε να παράγουμε πρωτογενή πολιτισμό. Να κάνουμε δηλαδή δικό μας προϊόν και να έρχονται οι καλλιτέχνες να εκφραστούν  σ’αυτό που εμείς είχαμε σχεδιάσει και  όχι να μας φέρουν κάτι έτοιμο. Ο κόσμος της Καλαμαριάς μας αγκάλιασε πάρα πολύ, ήταν η καλύτερη περίοδος για τα πολιτιστικά τότε.

Ποιες  είναι οι στιγμές που ξεχωρίζετε από εκείνες τις δράσεις;

Είχαμε κάνει πολλά, βρίσκαμε και εύστοχους τίτλους. Είχαμε υλοποιήσει τη συνύπαρξη παραδοσιακών τραγουδιστών με τη Δόμνα Σαμίου, τον Χρόνη Αϊδονίδη, τον Αλέξη Παρχαρίδη και τον Μπάμπη  Τσέρτο. Είχαμε φέρει την Καραϊνδρου να παίξει τα οργανικά και κινηματογραφικά της, είχαμε φιλοξενήσει ένα παγκοσμίως γνωστό συγκρότημα τους Bustan Abraham που αποτελείται από Παλαιστίνιους και Ισραηλινούς μουσικούς, τους τσιγγάνους του Ρατζαστάν από Ινδία, σχήματα από Τουρκία. Είχε πολύχρωμα έθνη το φεστιβάλ. Και βέβαια τους δικούς μας τον Θανάση,  τον Σωκράτη και άλλους!!!

Στο στρατόπεδο Κόδρα σωστά;

Ναι βέβαια. Βοηθήσαμε να αναδειχθούν και χώροι. Επί των ημερών μου μπήκαμε στο Κόδρα, στο Παλατάκι και μάλιστα είχα και πόλεμο γι’ αυτό. Στη ναυτική διοίκηση σε έναν υπέροχο χώρο, πήραμε άδεια από το υπουργείο Άμυνας, τώρα δεν κάνουν πια εκδηλώσεις εκεί. Τους τράβηξα δηλαδή, με την αρωγή πάντα της διοίκησης, από την πλαζ όπου γίνονταν αρχικά το “Παρα θιν Αλος”.

Όλα αυτά δείχνουν τι δυνατότητες υπάρχουν για το παραλιακό μέτωπο και τον δήμο μας.

Ακριβώς και μπράβο στα παιδιά στην πρόσφατη εκδήλωση, που με ιδιωτική πρωτοβουλία έστησαν κάτι με τόσο ζεστό, τόσο επικοινωνιακό και ωραίο αποτέλεσμα με φαντασία και δίχως αμοιβή.

 

Εικόνα: Αφροδίτη Μιχαηλίδου

Πάμε στα της συναυλίας και στην όμορφη συνεγασία των «Αινιγμάτων»; Έγινε η παρουσίαση του δίσκου στο Σάρωθρον, μετά οι συναυλίες στην Μονή Λαζαριστών, στην Αθήνα και στο καταπληκτικό Αγροτικό Δισκοπωλείο στην Κρήτη στα Ανώγεια, σε αυτό το υπέροχο καφενείο που κι εγώ αγαπώ πολύ.  

Στα Ανώγεια ήταν πολύ ανθρώπινα… Καταπληκτικός χώρος, που έχει μπροστά του μια πλατεία και αφού εξυπηρετήθηκε ο κόσμος κάναμε την παρουσίαση, συναυλία ουσιαστικά με τον Παντελή, ήταν και ο Λουδοβίκος, ο Κώστας Φασουλάς που είναι η πατρίδα του, ο Σκουλάς που τραγούδησε, ήταν πανέμορφα. Τώρα στην Αρετσού θα παρουσιάσουμε μερικά από τα τραγούδια του δίσκου και τραγούδια αγαπημένα του Παντελή και δικά μου. Θα συμμετέχει και η Ελένη Δημοπούλου.

 

Εικόνα: Αφροδίτη Μιχαηλίδου

Πώς γεννήθηκε αυτός ο δίσκος, γιατί έχει μια όμορφη ιστορία πίσω του. 

Με τον Κώστα έχουμε μια φιλία χρόνων, μου είχε στείλει ένα κομμάτι σαν αρχή, το οποίο δεν έχει εκδώσει ακόμη, μετά μου είπε να κάνουμε ένα ολοκληρωμένο δίσκο. Μου έστειλε υλικό, έκανα ακόμη ένα κομμάτι αλλά  πάλι δεν προχώρησα. Εκείνος όμως με ξεσήκωσε και το εκτιμώ πάρα πολύ αυτό. Σκανάρισε όλο το έργο μου και βρήκε τους στίχους του με τους οποίους ταίριαζαν δικά μου οργανικά κομμάτια. Και όντως είχε δίκιο! Ψάχνοντας δηλαδή τα οργανικά μου, εντόπισε την ατμόσφαιρα σε κάθε κομμάτι και μετά εγώ το προσάρμοσα. Δύο κομμάτια προχώρησαν έτσι, μετά «ξεκόλλησα» και έκανα και τα υπόλοιπα.

Έτσι είναι η έμπνευση η φλόγα του ενός πυρώνει και τον άλλον. Με τον Παντελή Θαλασσινό;

Ακριβώς, σε τέτοιο επίπεδο λειτουργεί αυτό. Μετά αφού κάναμε όλα τα κομμάτια και τα ολοκληρώσαμε, προσπαθήσαμε να βρούμε ποια φωνή ακούμε μέσα τους, και ακούσαμε τον Παντελή. Τα έκανα ντέμο, του τα έστειλα, ενθουσιάστηκε και αποφάσισε να τα πει. Είπαμε όλοι ότι ο δίσκος είναι του Παντελή, είναι ένας υπέροχος άνθρωπος, ένας υπέροχος καλλιτέχνης.

Και αγωνιστής. 

Αγωνιστής, ιδεολόγος και όχι του καναπέ αλλά της ουσίας.

Αν τα «Αινίγματα» ήταν βιβλίο  τι θα γράφαμε στο οπισθόφυλλο για να τα περιγράψουμε;

Ουσιαστικά είναι αινίγματα που συνομιλούν με το αβέβαιο του έρωτα. Όπως είπε και ο Φασουλάς και το εξέφρασε πολύ εύστοχα, με το αβέβαιο και αναπάντητο σε χρόνο σταθερό εκφράσαμε την αγωνία μας για το τραγούδι και τη ζωή.

Τα τελευταία χρόνια, έχουμε υπερβεί αυτό που συνηθίζονταν να εστιάζουμε αυτονομημένα μόνο στον τραγουδιστή και επισημαίνονται πια ισάξια και οι δημιουργοί. Κάτι το οποίο πρέπει να αποδοθεί και στην προσπάθεια των ραδιοφωνικών παραγωγών. 

Μα αυτό έκανε πολύ κακό. Ο δημιουργός είναι αυτός ο οποίος βάζει το δομικό υλικό, ο ερμηνευτής εννοείται ότι είναι το κορυφαίο φινίρισμα και είναι εκείνος που εκφράζει μια δουλειά. Αλλά αν κατατμήσεις τον δημιουργό, χάνεται η δυναμική, οι δίσκοι έχουν τους δημιουργούς τους που κινούνται γύρω από ένα βασικό θέμα. Αν τους περικόψεις, χάνεται το στίγμα, η ταυτότητα. Ο συνδετικός κρίκος πρέπει να ξεκινά από το ακατέργαστο υλικό που καταλήγει να είναι μια ολοκληρωμένη δουλειά πέντε, έξι, εφτά, δέκα τραγουδιών.

Διαβάζοντας στέκομαι σε κάτι που έχετε πει, με εκφράζει και θα ήθελα να μου το εξηγήσετε. Έχετε αναφέρει πως δεν νιώθετε «επαγγελματίας» στο χώρο. Πώς το εννοείται αυτό;

Για πολλούς λόγους δεν νιώθω επαγγελματίας. Αρχικά δεν ζω από τη μουσική. Έχω 22 δίσκους, πάω για 23 και 24, και δεν υπάρχει η δυνατότητα να με ζήσει η μουσική. Όπως και κανέναν συνάδελφό μου σε επίπεδο δημιουργίας δεν θα ζήσει σήμερα η μουσική. Και δεύτερον, πηγαίνω όπου με οδηγεί η ψυχή μου. Γι΄ αυτό κι έχω μείνει εδώ, δεν έχω πάει Αθήνα, γιατί θεωρώ ότι εδώ είναι το αισθητήριό μου, δεν ξέρω τι θα γίνει αν πάω στην Αθήνα, δεν υπάρχει και λόγος πια. Ακόμη και με τις «Άγριες Μέλισσες» το τραγούδι μου μόνο του πήγε και κάθισε εκεί. Δεν έκανα εγώ κάτι. Ήταν γνωστό, είδαν τη δυναμική του τραγουδιού που δένει άρτια με το έργο και μέσα από τον Αντέννα επέβαλλαν το τραγούδι στον παραγωγό. Και παρόλα αυτά υπάρχει μια απόσταση, αλλά αυτά δεν με απασχολούν. Θέλω να έχω υγεία, να έχω την έμπνευση που έχω τώρα, να έχω τη δημιουργική εφηβεία και να κάνω ωραία τραγούδια σαν αυτό που άκουσες με την Τσαλιγοπούλου. Αυτό είναι για μένα βάλσαμο. Θέλουν δεν θέλουν, αυτό το τραγούδι θα περάσει γιατί είναι ένα πάρα πολύ ωραίο τραγούδι.

Αυτό είναι κάτι πολύ όμορφο που λέτε, γιατί δείχνει τη δυναμικότητα που έχει ένας καλλιτέχνης ο οποίος καταθέτει την αλήθεια του κι επιβάλλει την αυθεντικότητά του πάνω στο ακαλαίσθητο που του παραέχουμε δώσει χώρο. 

Είμαι της άποψης ότι το διαμάντι και στο βούρκο να κυλίσει, θα ξεχωρίσει. Δεν ξέρω αν εγώ κάνω διαμάντια, αλλά θέλω να κάνω. Και στην προσπάθειά μου αυτή, επιδιώκω να ανασύρω ό,τι πιο αρχέγονο, πιο γνήσιο και πιο αυθεντικό έχω και να παραθέσω την προσωπική μου κατάθεση. Με όσο γίνεται λιγότερες επιρροές, που όμως έχουν αφομοιωθεί, έχουν περάσει από την δική μου ύπαρξη κι έφτιαξαν κάτι καινούργιο, όχι κλοπή ή μίμηση. Κι αν αυτό έχει αξία, να το πάρει ο κόσμος και να ταξιδέψει.

Καθώς είπατε για δημιουργική εφηβεία, πότε ενηλικιώνεται ο άνθρωπος, όχι ηλικιακά βάσει νόμου. Το παιδί μέσα μας, συνεχίζει το κρυφτό στα σταυροδρόμια της ωριμότητας ή κάνει έναν πλήρη κύκλο και μας αποχαιρετά;

Πιστεύω πως το παιδί μέσα μας είναι πάντα σύμβουλός μας, είναι θεματοφύλακας των αξιών μας. Τις αξίες μας τις έχουμε πριν γεννηθούμε και μετά καλλιεργούνται και αναδύονται. Θεωρώ ότι ο άνθρωπος ενηλικιώνεται από τότε που θα πατήσει στα πόδια του. Τότε που νιώθει ότι είναι αυτόφωτος, αυτόνομος, αυτοδύναμος. Ότι δίνει λόγο στον εαυτό του και μόνο. Όχι από εγωιστική άποψη βέβαια. Τότε αρχίζει και ερμηνεύει υπαρξιακά την υπόστασή του, από πού έρχεται, πού πάει. Τότε ενεργοποιούνται οι αξίες, αρχίζεις να νιώθεις κοινωνικό ον, αλληλέγγυος, θρέφεις σεβασμό για τον άλλον, το περιβάλλον, τη δημιουργία. Όταν λοιπόν συμβούν όλα αυτά, έρχεται και η υπέρβαση που βοηθά να εξελίσσεσαι, γιατί ο άνθρωπος δεν γεννήθηκε για να είναι στατικός, αλλά να εξελίσσει την προσωπικότητά του, τις ιδέες του, την επιστήμη.

Πρέπει ένας καλλιτέχνης να τοποθετείται δημόσια και ανοιχτά; Ο κόσμος μοιάζει να το έχει ανάγκη αυτό. 

Ναι, πρέπει να είναι δηλωμένη η ταυτότητά του.  Δεν είμαι υπέρ της καθημερινής προβολής, έχει να κάνει και με το «εγώ» του κάθε ανθρώπου και την επιδίωξη να είναι στο προσκήνιο. Νομίζω ότι οι καλλιτέχνες το πρώτο που πρέπει να κάνουν είναι να είναι παραγωγικοί και νεωτεριστές στο προϊόν τους, να έχει μια δροσιά το αποτέλεσμά τους και μέσα από αυτό να κινητοποιούν το συναίσθημα του ακροατή. Έτσι είναι σαν να τον προτρέπει να αντισταθεί σε αυτό το κακό γίγνεσθαι.

 

Εικόνα: Αφροδίτη Μιχαηλίδου

Ο σκοπός της τέχνης είναι να πείσει, να συγκινήσει, να απαλύνει, να εκτονώσει; 

Σκοπός της τέχνης είναι να συγκινήσει, να ενεργοποιήσει το συναίσθημα, γιατί το συναίσθημα ευαισθητοποιεί, σε κάνει να ψάξεις μέσα σου τις ρίζες σου, την υπόστασή σου. Όλο το ζητούμενο είναι να βγουν οι αξίες στην επιφάνεια. Το δίκιο, ο σεβασμός της δημιουργίας, της ελευθερίας του άλλου, όλα όσα είπαμε. Αυτά που έχει ανάγκη η κοινωνία και που αν τα βάλεις κάτω θα δεις ότι παραβιάζονται συνεχώς. Αν η πολιτεία κυβερνούσε με γνώμονα όλα αυτά και η κατανομή του κεφαλαίου θα ήταν πιο δίκαιη.

Κάτι τελευταίο.  Τι διατρέχει όλη αυτή τη διαδρομή σας, την πορεία της ζωής και όλα όσα έρχονται, ως υπαρξιακή αναζήτηση, ουτοπία και ολοκλήρωση ίσως;

Δεν το επιδιώκω μέσα από τη μουσική μου, αλλά θεωρώ πως ό,τι κατακτώ εγώ σαν προσωπικότητα, αντανακλά και στη μουσική μου. Καταρχήν είμαι σε μια αέναη πάλη με την ματαιοδοξία μου. Ό,τι και να πούμε η ματαιοδοξία ελλοχεύει. Σου αρέσει που σε αναγνωρίζουν στο δρόμο, όταν σου δίνουν συγχαρητήρια, όσα έχουν να κάνουν με αυτό το ψέμα. Όπως μια γελοιογραφία που κοιτούσα όπου δύο κάθονται κάπου ατενίζοντας το στερέωμα, τους γαλαξίες κλπ.  και γυρνά στη κουβέντα πάνω ο ένας και λέει στον άλλον «Ξέρεις ποιος είμαι γω ρε;». Δηλαδή μπροστά στο απέραντο της δημιουργίας ποιος είμαι εγώ που δημιουργώ απέναντι σε κάποιον που δεν δημιουργεί;  Αν κάνω κάτι που σε βοηθά να νιώθεις πιο πολύ άνθρωπος, πιο αλληλέγγυος, αυτό είναι καλό και το χαίρομαι. Αλλά ποιο καλάμι να καβαλήσω και γιατί; Και υπάρχουν πολλά καβαλημένα καλάμια γύρω μας.

Ποιοι άνθρωποι επέδρασαν πάνω σας;

Πολλοί  και πρώτος από όλους ο Θεόδωρος Μιμίκος, ο δάσκαλός μου ο οποίος είδε κάτι σε  μένα, και όταν πήγα μου είπε ότι θα μου τα αρχίσει όλα από την αρχή. Υποτίθεται πως μέχρι τότε εγώ διάβαζα αλλά ήταν  σκόρπιο το διάβασμά μου. Και πράγματι μου τα έμαθε όλα από την αρχή, ανά δύο μήνες πετούσα κι ένα βιβλίο solfege , μου έκανε τρίφωνο ντικτε και αρμονία, μετά αντίστιξη, φούγκα και οργανολογία, έτσι άρχισα κι εγώ να καταπίνω τη μουσική. Χωρίς να είμαι λόγιος, το έχω ξαναπεί, οι σπουδές μου δεν είναι ολοκληρωμένες αλλά έχω μια αυτάρκεια να ολοκληρώνω ενορχηστρωτικά μόνος μου τις δουλειές μου, κι έτσι πρέπει να γίνεται. Παλιά οι συνθέτες ήταν και οι ενορχηστρωτές. Διαφορετικά το αποτέλεσμα είναι ένα υβρίδιο, έχει δύο τρεις γονείς και το πράγμα πάει σε άλλη ατμόσφαιρα ενδεχομένως. Αλλά και εκτός από το δάσκαλό μου, ο Σταύρος Κουγιουμτζής, ήταν φίλος, γλυκός άνθρωπος,  έμενε κοντά κι ερχόταν πολύ συχνά εδώ κι έγραφε. Με την οικογένειά του έχουμε ακόμη δεσμούς. Και μαζί όλοι οι πυλώνες, όπως η Κική Δημουλά, μια φιλία εφτά χρόνων, που νιώθω πως διαμόρφωσε μεγάλο κομμάτι του εαυτού μου. Ο Μάνος Ελευθερίου, είχε φοβερή απλότητα. Μιλούσαμε μια φορά τη βδομάδα, έπαιρνε τηλέφωνο όχι μόνο σε μένα και σε άλλους συναδέλφους που αγαπούσε. Μια φορά με κάλεσε στην Αθήνα και μου αφιέρωσε όλη την ημέρα από το πρωί ως το βράδυ και όλο αυτό από την αγάπη, την εκτίμηση και τη συμπάθεια που μου είχε κάτι που φαίνεται και στη συνεργασία μας. Έχω ακόμη ανέκδοτα δικά του τραγούδια που δεν τα έπιασα.

Να μιλήσουμε κλείνοντας για όσα έρχονται;

Εκτός από το τραγούδι με την Τσαλιγοπούλου που άκουσες, σε στίχους της Φωτεινής Λαμπρίδη και πιάνο τον Τάκη Φαραζή, ακολουθεί ο δίσκος με την Ασπασία Στρατηγού σε στίχους  του Ισαάκ Σούση, του Διονύση Καρατζά, της Σάννυ Μπαλτζή, της Ναντίνας Κυριαζή και του Ιωάννη Πανουτσόπουλου. Συμμετέχουν και ο Γιώργος Μεράντζας καθώς και η Ναντίνα Κυριαζή από ένα τραγούδι. Στις 3 Νοεμβρίου έχω τη συναυλία στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης η οποία είναι ο οργανικός μου κόσμος, σε συμφωνικό επίπεδο και εννέα τραγούδια που θα πει ο Βασίλης Λέκκας. Αμιγώς ορχηστρική συναυλία κάνω πρώτη φορά και είμαι πολύ χαρούμενος για αυτό. Τέλος 24 – 25 – 26 Νοεμβρίου μπαίνω στούντιο στην Αθήνα με τα παιδιά από το Μουσικό Κουτί για μια παραγωγή που τραγουδά η Νατάσα Μποφίλιου, ο Βασίλης Σκουλάς με τη Σόνια Θεοδωρίδου ένα ντουέτο, ο Λάκης Παπαδόπουλος, η Μαρία Παπαγεωργίου, η Ναταλία Λαμπαδάκη, ο Παντελής Θεοχαρίδης και ο Γιώργος Μεράντζας.

Η κουβέντα συνεχίστηκε λίγο ακόμη με λεπτομέρειες για το επερχόμενο βίντεο κλιπ, για την παραγωγή στο Μέγαρο, αλλά και μια ευρύτερη συζήτηση για τις επεκτάσεις που υπάρχουν στην αυτοκριτική του κάθε δημιουργού, την ανάληψη ευθύνης απέναντι στο κοινό και όλα όσα αποτελούν αφορμή για περίσκεψη σε όσα με ειλικρίνεια συμπεριέλαβε στην πρόσφατη ανάρτησή του στο διαδίκτυο μετά τα τελευταία εκλογικά αποτελέσματα. Μπορεί κανείς να μιλά αστείρευτα για μουσική, τραγούδια, αισθητική, τέχνη με τον Γιώργο Καζαντζή. Μα εξαιτίας όλων αυτών καταλήγεις αναπόφευκτα να μιλάς για την ίδια τη ζωή και την κοινωνική πραγματικότητα.

Καιρού επιτρέποντος, στην πλαζ της Αρετσούς σήμερα το βράδυ, ο πρώτος σταθμός όσων περιγράψαμε.

Share:
©All rights reserved